IV Aviation Breakfast - „Polski rynek w roku 2013 - rozwój, stagnacja czy kryzys”

„Polski rynek w 2013 roku - rozwój, stagnacja czy kryzys?” - na to pytanie starali się odpowiedzieć uczestnicy czwartego spotkania z cyklu Aviation Breakfast. W spotkaniu wzięli między innymi udział przedstawiciele Komisji Sejmowej Infrastruktury, Ministerstwa Transportu Budownictwa i Gospodarki Morskiej, ULC, portów lotniczych, linii lotniczych, świata nauki. Było ono organizowane wspólnie przez PwC, BBSG i portal PRTL.pl.


Wystąpienie prof. Witolda Orłowskiego, głównego doradcy ekonomicznego PwC pt. „Sytuacja gospodarcza w Polsce i regionie Europy Centralnej i Wschodniej w nadchodzącym roku” otworzyło październikowe Aviation Breakfast. W trakcie spotkania współorganizator PwC przedstawił analizę „Prognozy ruchu lotniczego, a rzeczywiste wykonanie i wynikające z tego wnioski” . Stwierdził, że trudności ekonomiczne, przekładające się na niższy wzrost ekonomiczny będą trwały w Europie przez najbliższe 10 lat. Wynika to z bardzo dużego poziomu zadłużenia zarówno w sektorze publicznym jak i prywatnym oraz zadłużenia indywidualnych gospodarstw domowych. Szczęśliwie w Polsce, poziom zadłużenia we wszystkich tych sektorach jest zdecydowanie niższy. Jeżeli nie zostaną popełnione istotne błędy to nasz kraj ma szansę utrzymywać tempo wzrostu PKB o 2-3 ppct wyższe niż „średnia unijna”. Ważnym czynnikiem, obok poziomu zadłużenia jest niższy poziom kosztów (głównie pracy), który zachęca do inwestowania w naszym kraju.

Zdaniem profesora Orłowskiego już w drugiej połowie 2013 mamy szansę odnotować lekką poprawę sytuacji gospodarczej w Polsce. Bardzo wiele zależeć będzie od rozwoju sytuacji w Niemczech, kraju, który jest naszym zdecydowanie najważniejszym partnerek handlowym. Obecny rozwój sytuacji wskazuje, że naszemu zachodniemu sąsiadowi uda się uniknąć zjawisk recesyjnych.

Odnosząc się do spraw sektora lotniczego profesor Orłowski zauważył, że:
  • w Polsce transport lotniczy stał się, dla bardzo wielu gospodarstw domowych, częścią ich stałego koszyka nabywanych towarów i usług. Sytuacja kryzysowa nie powoduje raczej radykalnego ograniczania ilości podróży, ale zjawisko „trading down”, czyli szukanie możliwości kupienia tańszej usługi transportowej. Zjawisko to dotyczy tez często podróży służbowych,
  • konieczne jest bardzo ostrożne planowanie nowych inwestycji w infrastrukturę lotniskową i podejmowanie stałych działań skierowanych na maksymalnie efektywne wykorzystywanie infrastruktury już istniejącej.

 W dalszej części spotkania dyskutowano następujące zagadnienie:
  • interwencji państwa na rynku (zmiany w grupie LOT, dopłaty do połączeń).
  • zaostrzającej się konkurencji na rynku przewoźników niskokosztowych.
  • jak w pełni wykorzystać oddaną w ostatnim roku do użytku infrastrukturę lotniskową?
  • jak wykorzystać doświadczenia płynące z "eksperymentu OLT Express"?
Prezes PAŻP zaprezentował prognozy, które PAŻP wykorzystuje w swoich planach na lata powyżej roku 2013 oraz dane na temat wyniku operacyjnego uzyskanego w roku 2012 i latach poprzednich. Zwrócono uwagę na „efekt EURO” oraz „efekt OLT”, dzięki którym w polskiej przestrzeni powietrznej, zanotowano w pierwszych trzech kwartałach 2012 roku, dobre wykonanie planowanej liczby operacji. Stało się tak pomimo spadków notowanych od kilku tygodni.

Pani Julia Patorska z PwC przedstawiła prezentację, której główny temat dotyczył konfrontacji przygotowywanych ostatnich 6 latach prognoz rozwoju ruchu lotniczego z rzeczywistym rozwojem sytuacji. W prezentacji znalazło się kilka ważnych pytań adresowanych do uczestników spotkania, ale zachęcamy również profesjonalistów z naszej branży, którzy nie wzięli udziału w IV AB do prób udzielenia samodzielnych odpowiedzi.

Przebieg dyskusji został zrelacjonowany przez Pana Marka Serafina z prtl.pl :

Prognozy ruchu lotniczego
Muszą być zawsze punktem wyjścia przy podejmowaniu istotnych decyzji inwestycyjnych. Dużą wartość mają analizy historyczne dotyczące poziomów odchyleń prognoz od rzeczywistego wykonania oraz przyczyn takiej sytuacji. Jedną z metod weryfikacji prognoz dotyczących rynku polskiego mogłoby być oparcie się na prognozach dotyczących całego rynku europejskiego (bardzo profesjonalnych i rzetelnych) a następnie określanie czynników powodujących odchylenie się prognozy „polskiej” od prognozy europejskiej – na przykład szybszy wzrost PKB.

Prezes PAŻP poinformował, że prognoza przygotowana dla Eurocontrol przewiduje wzrost operacji z/do Polski, w roku 2013 o 3,7%. Powinno się to przełożyć na większy o kilka ppct wzrost ilości pasażerów, gdyż przewoźnicy lotniczy wykorzystują coraz większe samoloty i latają z coraz wyższymi współczynnikami wykorzystania miejsc pasażerskich. Prezes Banaszek wspomniał również o planach budowy modelu prognostycznego dla Polski.

Perspektywy roku 2013
Przeważał ostrożny optymizm związany z ciągle niewykorzystywanymi „rezerwami rynkowymi”. Wskazywano na przykład Modlina - odblokowanie popytu na tanie przeloty w szeroko rozumianej aglomeracji warszawskiej.

Dość burzliwą dyskusję wywołała teza, że nowa podaż może tworzyć nowy popyt. Wydaje się, że ogólna akceptację uzyskało „doprecyzowanie” mówiące, że dotyczy to sytuacji, gdy popyt jest blokowany lub ograniczany przez brak „rozsądnej” oferty rynkowej. Przykłady to skokowy wzrost przewozów tanich linii w aglomeracji warszawskiej lub też „duszenie popytu na przeloty krajowe” po bankructwie OLT Express. W tym przypadku odblokowanie popytu mogłoby nastąpić po pojawieniu się na naszym rynku domestic „prawdziwej taniej linii”. Wieloletnie doświadczenia wskazują, że popyt na usługi lotnicze w Polsce rośnie znacznie szybciej niż PKB, a w sytuacjach kryzysowych następuje opisane już powyżej zjawisko „trading down”.

Perspektywy finansowe
Zwrócono uwagę, że pomimo dość dobrych prognoz dotyczących rozwoju ruchu lotniczego, sytuacja finansowa w wielu portach regionalnych może być trudna. Po stronie przychodowej wynikać to będzie z faktu, że głównym generatorem wzrostu ruchu będą zazwyczaj tanie linie, które zazwyczaj dostarczają niższe „wpływy jednostkowe” (z pasażera, z operacji lotniczej) niż linie tradycyjne. Wzrosną koszty operacyjne portów ze względu na konieczność finansowania przeprowadzonych inwestycji infrastrukturalnych oraz przejęcia kosztów kontroli bezpieczeństwa. Problemy finansowe mogą dotyczyć, przede wszystkim mniejszych portów regionalnych. Wskazano na zjawisko „cross-subsydiowania” między innymi w kontekście opłat nawigacyjnych. Koszty obsługi nawigacyjnej dla najmniejszych lotnisk są wielokrotnie wyższe od przychodów tam uzyskiwanych.

Rezerwy rynkowe
Obok wspomnianego powyżej rynku tanich przewozów krajowych wydaje się, że istnieje też rynek potencjalnych klientów linii lotniczych lokujących się pomiędzy tradycyjnymi liniami lotniczymi (grupa Lufthansy, LOT) a ultra tanimi liniami – Ryanair i Wizz Air. Temat ten wymaga oddzielnych analiz.

Bariery wzrostu. Czynniki niepewności rynkowej
Długofalowo problemem dotyczącym inwestycji infrastrukturalnych będzie bardzo znaczne ograniczenie dostępu do środków unijnych. Wyrażono też pogląd, że rośnie prawdopodobieństwo zainteresowania się Komisji Europejskiej różnymi formami wspierania finansowego przez władze lokalne i lotniska regionalne niektórych przewoźników. Według szacunków ekspertów do każdego pasażera Ryanaira dopłacane jest około 10 EUR. Daje to rocznie łączna kwotę około 700 mln EUR!!

W Polsce ważnymi czynnikami niepewności rynkowej są niestabilność polityki handlowej najważniejszych tanich linii, które zmiany w oferowaniu traktują często, jako element przetargowy w grze prowadzonej z portami lotniczymi i władzami samorządowymi. Niepewna jest też strategiczna przyszłość LOT-u, jeżeli chodzi o realne perspektywy znalezienia dla przewoźnika inwestora branżowego. Zdziwienie budzi też fakt, że Skarb Państwa jest obecnie właścicielem dwóch linii lotniczych, których strategie działania wydają się być zdecydowanie za mało określone i skoordynowane.

Dla linii lotniczych (prywatnych) problemem jest obecnie, między innymi, utrudniony dostęp do finansowania niektórych ich przedsięwzięć związany z ogólną „ostrożnością banków” w odniesieniu do biznesu lotniczego. Wskazano też, że w niektórych przypadkach występują bariery dotyczące dostępu do rynku polskiego przewoźników spoza UE. Chodzi tu w szczególności o porty regionalne oraz o linie z Turcji i Rosji.

Strategia rozwoju systemu polskiego transportu lotniczego
Stałym wątkiem, który przewijał się w dyskusji była potrzeba a nawet wręcz konieczność opracowania Strategii Rozwoju Polskiego Systemu Transportu Lotniczego. Powinna być ona wpisana w europejski system transportowy i bardzo silnie uwzględniać transport intermodalny. Jej elementami powinna też być strategia rozwoju polskich przewoźników lotniczych. Bez tej strategii trudno będzie mówić o efektywnym wykorzystaniu bardzo dobrze już rozwiniętej infrastruktury lotniskowej. Praktycznie niemożliwe będzie też pozyskiwanie inwestorów prywatnych, żądających „gwarancji bezpieczeństwa’ dla swoich inwestycji.

Zwracano uwagę, że nasz kraj ma już za sobą fazę ekstensywnego rozwoju inwestycji lotniskowych. Jak to obrazowo określono - okres „lania betonu”. Teraz priorytetem powinna być efektywność, przede wszystkim finansowa, oraz inwestowanie w „high tech.” Konieczne jest przejście od okresu myślenia „lokalnego” do myślenia „systemowego”.

Podsumowanie
Polski rynek transportu lotniczego ma charakter coraz bardziej dojrzały. System, który go obsługuje jest coraz bardziej rozwinięty.Niewykorzystane zostały jeszcze wszystkie czynniki wzrostowe, ale priorytetem powinna być obecnie efektywność systemu, przede wszystkim finansowa. Związane jest to, miedzy innymi, z oczekiwanym ograniczeniem środków unijnych współfinansujących inwestycje. Zdecydowana poprawa efektywności systemu nie będzie możliwa bez Strategii Rozwoju Systemu Transportu Lotniczego.    

Zapraszamy do zapoznania się z dwoma głównymi prezentacjami spotkania:
  1. Prognozy ruchu lotniczego a rzeczywiste wykonanie i wynikające z tego wnioski - Julia Patorska, PwC
  2. Prezentacja Prezesa PAŻP'u, Krzysztofa Banaszka
Ponadto polecamy zapoznanie się z następującymi dokumentami:

 
 źródło: prtl.pl, PAŻP

Komentarze

Prześlij komentarz