Opłaty nawigacyjne w Polsce

Opłaty nawigacyjne stanowią wynagrodzenie za zapewnienie służb żeglugi powietrznej. Ustalane są one w oparciu o koszty związane z zapewnianiem tych służb ponoszone przez wyznaczone instytucje zapewniające służby żeglugi powietrznej wraz z częścią kosztów ponoszonych przez państwo w związku ze sprawowaniem nadzoru nad zapewnianiem tych służb.


Wyróżnia się dwa rodzaje opłat nawigacyjnych:

  • opłaty trasowe,
  • opłaty terminalowe.
Zagadnienia dotyczące opłat nawigacyjnych (trasowych i terminalowych) uregulowane są następującymi przepisami krajowymi i międzynarodowymi:

  • Art. 15 Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym podpisanej w Chicago dnia 7 grudnia 1944 roku (Dz. U. z 1959 r. Nr 35, poz. 212, z późn. zm.).
  • Art. 14-15a Rozporządzenia (WE) nr 550/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z dnia 10 marca 2004 r. w sprawie zapewniania służb żeglugi powietrznej w Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej (Dz. Urz. UE L 96 z 31.3.2004, z późn. zm.).
  • Rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) nr 391/2013 z dnia 3 maja 2013 r. ustanawiającym wspólny system opłat za korzystanie ze służb żeglugi powietrznej (Dz. Urz. UE L 128 z 9.5.2013, s. 31).
  • Art. 130 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (Dz. U. z 2013 r. poz. 1393, z późn. zm.).
  • Rozporządzeniem Ministra Transportu z dnia 15 maja 2007 r. w sprawie opłat nawigacyjnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 92, poz. 619).
  • Rozporządzeniem Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 13 sierpnia 2013 r. w sprawie sposobu i trybu rozliczania i dokumentowania kosztów związanych z zapewnianiem służb żeglugi powietrznej za loty zwolnione z opłat nawigacyjnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1009).

Dodatkowo kwestie dotyczące opłat trasowych uregulowane są w przepisach Europejskiej Organizacji do Spraw Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej EUROCONTROL:

  • Umowie wielostronnej w sprawie opłat trasowych sporządzonej w Brukseli dnia 12 lutego 1981 r. (Dz. U. z 2006 r. Nr 238, poz. 1725),
  • Dokumentach wdrożonych do polskiego porządku prawnego rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 5 września 2014 r. w sprawie wprowadzenia do stosowania wymagań EUROCONTROL w zakresie przepisów systemu opłat trasowych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1229):
    • Warunkach stosowania systemu opłat trasowych i warunkach uiszczania należności,
    • Zasadach ustalania podstawy kosztowej dla opłat trasowych i obliczania stawek jednostkowych.

Począwszy od 2015 roku ustalanie opłat nawigacyjnych (trasowych oraz terminalowych) odbywa się w oparciu o wynikającą z prawa Unii Europejskiej metodę tzw. kosztów ustalonych. W odniesieniu do opłat trasowych, system kosztów ustalonych funkcjonuje już od 2012 roku. W odniesieniu do opłat terminalowych, do końca 2014 roku w Polsce obowiązywał tzw. system pełnego zwrotu kosztów zapewniania służb żeglugi powietrznej (określony przez rozporządzenie Komisji (WE) nr 1794/2006 z dnia 6 grudnia 2006 r. ustanawiające wspólny schemat opłat za korzystanie ze służb żeglugi powietrznej), który z dniem 1 stycznia 2015 r. został zastąpiony ww. tzw. systemem kosztów ustalonych, który dotychczas miał zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do opłat trasowych. 

Wspomniany system kosztów ustalonych wiąże ustalanie opłat nawigacyjnych z celami skuteczności działania w obszarze efektywności kosztowej oraz z pojęciem tzw. kosztów ustalonych określanych przez państwo członkowskie. Szczegółowe zasady funkcjonowania tego systemu zostały określone w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) nr 391/2013 z dnia 3 maja 2013 r. ustanawiającym wspólny system opłat za korzystanie za służb żeglugi powietrznej. Nowe przepisy wiążą wysokość opłat z treścią powstałego na poziomie Funkcjonalnego Bloku Przestrzeni Powietrznej (dla Polski FAB Bałtycki/ Baltic Functional Airspace Block) planu skuteczności działania dla służb żeglugi powietrznej, o którym mowa i który powstał w oparciu o wymogi określone w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) nr 390/2013 z dnia 3 maja 2013 r. ustanawiającym system skuteczności działania dla służb żeglugi powietrznej i funkcji sieciowych (Dz. Urz. UE L 128 z 9.5.2013, s. 1). Ze względu na zakres stosowania rozporządzenia wykonawczego Komisji nr 391/2013 ustalanie opłat jest także powiązane z instytucją wyznaczenia podmiotów świadczących służby żeglugi powietrznej. 

Opłaty nawigacyjne (trasowe i terminalowe) ustalane są dla tzw. stref pobierania tych opłat. W Polsce strefę pobierania opłat trasowych stanowi Rejon Informacji Powietrznej FIR Warszawa, natomiast strefy pobierania opłat terminalowych ustalane są na wniosek wyznaczonej instytucji zapewniającej służby ruchu lotniczego w drodze decyzji administracyjnej Prezesa ULC. 

Opłaty nawigacyjne (trasowe i terminalowe) poddawane są konsultacjom z użytkownikami przestrzeni powietrznej. Konsultacje te są prowadzone zgodnie z przepisami art. 9 rozporządzenia wykonawczego Komisji nr 391/2013  

Strefy pobierania opłat terminalowych 

Strefę pobierania opłat terminalowych stanowi lotnisko lub grupa lotnisk, dla których określa się jedną podstawę kosztową i jedną stawkę jednostkową. Wyznaczona instytucja zapewniająca służby ruchu lotniczego zobowiązana jest do przedstawienia Prezesowi ULC projektu stref pobierania opłat terminalowych do zatwierdzenia.   

Postawa prawna

  • Rozporządzenie Ministra Transportu z dnia 15 maja 2007 r. w sprawie opłat nawigacyjnych.
  • Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 391/2013 z dnia 3 maja 2013 r. ustanawiające wspólny system opłat za korzystanie ze służb żeglugi powietrznej

Procedura postępowania


1. Instytucja zapewniająca służby ruchu lotniczego jest zobowiązana, po przeprowadzeniu konsultacji z przedstawicielami użytkowników przestrzeni powietrznej, do przedstawienia Prezesowi ULC projektu stref pobierania opłat terminalowych do zatwierdzenia.

2. Prezes ULC, w drodze decyzji administracyjnej, zatwierdza strefę/ strefy pobierania opłat terminalowych, jeżeli spełniają one wymogi określone w przepisach albo odmawia jej/ ich zatwierdzenia, jeżeli nie spełniają one wymogów zawartych w szczególności w rozporządzeniu wykonawczym Komisji nr 391/2013, w terminie 14 dni od jej/ ich przedłożenia przez instytucję zapewniającą służby ruchu lotniczego.

3. W przypadku decyzji odmownej instytucja zapewniająca służby ruchu lotniczego ponownie przedkłada do zatwierdzenia Prezesowi ULC wniosek o zatwierdzenie strefy/ stref pobierania opłat terminalowych w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji o odmowie jej/ ich zatwierdzenia.

Po zatwierdzeniu, strefy pobierania opłat terminalowych są publikowane w Dzienniku Urzędowym ULC.


Podstawy kosztowe i stawki jednostkowe opłat nawigacyjnych 
 
Wyznaczone instytucje zapewniające służby żeglugi powietrznej zobowiązane są do corocznego przedstawiania Prezesowi ULC podstaw kosztowych oraz stawek jednostkowych opłat trasowych oraz opłat terminalowych. Podstawy kosztowe i stawki jednostkowe opłat nawigacyjnych są ustalane z uwzględnieniem treści planu skuteczności działania służb żeglugi powietrznej.  

Podstawa prawna

  1. Ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze – art. 130.
  2. Rozporządzenie Ministra Transportu z dnia 15 maja 2007 r. w sprawie opłat nawigacyjnych.
  3. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 13 sierpnia 2013 r. w sprawie sposobu i trybu rozliczania i dokumentowania kosztów związanych z zapewnianiem służb żeglugi powietrznej za loty zwolnione z opłat nawigacyjnych.
  4. Rozporządzenie wykonawcze Komisji (WE) nr 391/2013 z dnia 3 maja 2013 r. ustanawiające wspólny system opłat za korzystanie ze służb żeglugi powietrznej.

Oraz wyłącznie w odniesieniu do opłat trasowych:

  1. Umowa wielostronna w sprawie opłat trasowych sporządzona w Brukseli dnia 12 lutego 1981 r.
  2. Warunki stosowania systemu opłat trasowych i warunki uiszczania należności.
  3. Zasady ustalania podstawy kosztowej dla opłat trasowych i obliczania stawek jednostkowych.

Podstawy kosztowe opłat nawigacyjnych (trasowych oraz terminalowych)

1. Wyznaczona instytucja zapewniająca służby żeglugi powietrznej jest zobowiązana do przedłożenia do Prezesa ULC wstępnych podstaw kosztowych opłat trasowych lub/ oraz opłat terminalowych wraz z prognozą liczby trasowych lub/ oraz terminalowych jednostek usługowych - service units (oddzielna podstawa kosztowa oraz prognoza liczby jednostek usługowych dla każdej ze stref pobierania opłat terminalowych) najpóźniej do dnia 20 maja roku poprzedzającego rok obowiązywania opłat.

2. Podstawy kosztowe powinny być skalkulowane zgodnie z przepisami rozporządzenia wykonawczego Komisji nr 391/2013 na podstawie kosztów ustalonych określonych w planie skuteczności działania służb żeglugi powietrznej i przedstawione Prezesowi ULC w sposób zgodny z tabelami określonymi w załącznikach II, VI i VII do rozporządzenia wykonawczego Komisji nr 391/2013 oraz w odniesieniu do opłat trasowych zgodnie z dokumentem EUROCONTROL – Zasady ustalania podstawy kosztowej dla opłat trasowych i obliczania stawek jednostkowych.

3. Wraz z podstawą kosztową wymagane jest przedstawienie Prezesowi ULC informacji dodatkowych określonych w załącznikach II, VI i VII do rozporządzenia wykonawczego Komisji nr 391/2013 w zakresie dotyczącym działalności instytucji w odniesieniu do podstaw określania poszczególnych opłat:

  • opis zastosowanej metody podziału kosztów urządzeń i służb pomiędzy poszczególne służby żeglugi powietrznej na podstawie wykazu urządzeń i służb zawartego w regionalnym planie żeglugi powietrznej ICAO dla regionu europejskiego (dok. 7754) oraz opis zastosowanej metody podziału tych kosztów pomiędzy poszczególne strefy pobierania opłat;
  • opis zastosowanej metody i przyjętych założeń w celu określenia kosztów służb żeglugi powietrznej zapewnianych na potrzeby lotów VFR, jeżeli loty VFR objęto zwolnieniami zgodnie z art. 10 ww. rozporządzenia;
  • zgodnie z art. 7 ust. 2 ww. rozporządzenia – opis i uzasadnienie wszelkich korekt wykraczających poza przepisy międzynarodowych standardów rachunkowości;
  • opis i wyjaśnienie przyjętej metody obliczania kosztów amortyzacji: czy obliczano je na podstawie kosztów historycznych czy bieżących. W przypadku zastosowania systemu rachunkowości opartego o koncepcję kosztów bieżących, przedstawia się porównywalne dane zgodne z kosztem historycznym;
  • uzasadnienie kosztu kapitału, w tym składniki posiadanych aktywów, ewentualnych korekt ogółu aktywów i stopy zwrotu z kapitału własnego;
  • koszty całkowite w podziale na porty lotnicze dla każdego portu lotniczego obsługującego mniej niż 70 000 handlowych operacji lotniczych IFR rocznie, jeżeli w tabeli sprawozdawczej dane te podano w formie zbiorczej;
  • określenie kryteriów zastosowanych do podziału kosztów pomiędzy służby terminalowe a służby trasowe dla każdego portu lotniczego objętego ww. rozporządzeniem;
  • rozbicie kosztów meteorologicznych na koszty bezpośrednie i »koszty podstawowe MET« zdefiniowane jako koszty obsługi urządzeń i służb meteorologicznych służących również ogółowi. Obejmują one ogólne analizy i prognozy, sieci obserwacyjne na ziemi i w górnych warstwach atmosfery, systemy łączności meteorologicznej, ośrodki przetwarzania danych, wspomagające badania podstawowe, szkolenia i administrację;
  • opis metody zastosowanej do określenia udziału lotnictwa cywilnego w kosztach całkowitych MET i kosztach podstawowych MET oraz podziału tych kosztów pomiędzy strefy pobierania opłat;
  • opis zadeklarowanych faktycznych kosztów (określonych na podstawie zrewidowanych sprawozdań finansowych) i rozbieżności w odniesieniu do ustalonych kosztów, dla każdego roku okresu odniesienia;
  • opis zadeklarowanych faktycznych jednostek usługowych i rozbieżności w odniesieniu do prognoz oraz w porównaniu z danymi przedstawionymi przez organizację EUROCONTROL, odpowiednio, dla każdego roku okresu odniesienia;
  • każdego roku okresu odniesienia, rozbieżność między inwestycjami instytucji zapewniających służby żeglugi powietrznej odnotowanymi w planie skuteczności działania a faktycznymi nakładami, a także rozbieżność między planowanym terminem rozpoczęcia eksploatacji przedmiotowych inwestycji a faktyczną sytuacją;
  • opis i uzasadnienie dotyczące ustanowienia różnych stref pobierania opłat, w szczególności w odniesieniu do stref pobierania opłat terminalowych i ewentualnego subsydiowania krzyżowego pomiędzy portami lotniczymi;
  • opis polityki w dziedzinie zwolnień i środków finansowania zastosowanych do pokrycia wynikających z tego kosztów;
  • opis innych przychodów, jeżeli dotyczy, z podziałem na poszczególne kategorie określone w art. 2 ust. 10 ww. rozporządzenia;
  • opis i wyjaśnienie zachęt adresowanych do użytkowników służb żeglugi powietrznej na mocy art. 15 ww. rozporządzenia;
  • opis i wyjaśnienie modulacji opłat za korzystanie ze służb żeglugi powietrznej stosowanych na mocy art. 16 ww. rozporządzenia;
  • podział kosztów wspólnych projektów na poszczególne projekty;
  • opis kwot wynikających z niekontrolowanych czynników kosztowych według rodzaju i według czynnika, w tym uzasadnienie i zmiany w fundamentalnych założeniach;
  • opis przeniesień kwot odzyskanych z nadwyżką lub niecałkowicie odnotowanych przez państwa członkowskie do roku 2011 dla opłat trasowych oraz do roku 2014 dla opłat terminalowych;
  • opis przeniesień wynikających z mechanizmu podziału ryzyka związanego z ruchem zgodnie z art. 13 ww. rozporządzenia;
  • opis przeniesień wynikających z mechanizmu podziału ryzyka związanego z kosztami zgodnie z art. 14 ust. 2 ww. rozporządzenia.
4. Po weryfikacji otrzymanych dokumentów, Prezes ULC w terminie do dnia 1 czerwca roku poprzedzającego rok obowiązywania opłat przekazuje tabele sprawozdawcze wraz ze stosownymi informacjami dodatkowymi do Komisji Europejskiej oraz w przypadku opłat trasowych również do EUROCONTROL. 

 5. Następnie Komisja Europejska ocenia stawki jednostkowe opłat trasowych oraz opłat terminalowych określone na podstawie przekazanych tabel sprawozdawczych wraz ze stosownymi informacjami dodatkowymi pod kątem zgodności z przepisami rozporządzenia wykonawczego Komisji nr 391/2013 oraz rozporządzenia wykonawczego Komisji nr 390/2013. Ocena Komisji dotycząca uznania zgodności lub braku zgodności przekazanych stawek jednostkowych z przepisami ww. rozporządzeń przedstawiana jest w terminie czterech miesięcy od przekazania przedmiotowych stawek Komisji Europejskiej (tj. do 1 października roku poprzedzającego rok obowiązywania stawek). 

6. W przypadku uznania przez Komisję Europejską, że nie ma zgodności między przekazanymi stawkami jednostkowymi a przepisami rozporządzenia wykonawczego Komisji nr 391/2013 oraz rozporządzenia wykonawczego Komisji nr 390/2013. Prezes ULC jest zobowiązany w terminie 1 miesiąca od otrzymania wiadomości o braku zgodności przekazać skorygowane stawki jednostkowe do Komisji oraz w przypadku stawki jednostkowej opłat trasowych do EUROCONTROL (tj. do 1 listopada roku poprzedzającego rok obowiązywania stawek). 

7. Niezależnie od opisanej powyżej procedury weryfikacji zgodności podstaw kosztowych opłat nawigacyjnych dokonywanej przez Komisję Europejską, Prezes ULC zobowiązany jest przekazać ostateczne podstawy kosztowe opłat nawigacyjnych do Komisji Europejskiej nie później niż do 1 listopada roku poprzedzającego rok obowiązywania tych opłat. W przypadku opłat trasowych ostateczne podstawy kosztowe przekazywane są również do EUROCONTROL i stanowią podstawę do zatwierdzenia stawek jednostkowych opłat trasowych w ramach EUROCONTROL. W tym celu instytucje zapewniające służby żeglugi powietrznej przekazują do Prezesa ULC ostateczne podstawy kosztowe opłat nawigacyjnych w terminie do 20 października roku poprzedzającego rok obowiązywania opłat. Do ostatecznych podstaw kosztowych stosuje się odpowiednio wymagania określone w powyższych pkt 1 – 3. 

Zatwierdzanie stawek jednostkowych opłat trasowych 

Stawki jednostkowe opłat trasowych skalkulowane w oparciu o podstawę kosztową przekazaną przez Prezesa ULC do EUROCONTROL podlegają akceptacji przez Komitet Poszerzony do spraw Opłat Trasowych tej Organizacji, a następnie zatwierdzeniu przez Komisję Poszerzoną EUROCONTROL. Po zatwierdzeniu są one publikowane w Dzienniku Urzędowym ULC.   

Zatwierdzanie stawek jednostkowych opłat terminalowych 

Stawki jednostkowe opłat terminalowych, ustalone w oparciu o ostateczne podstawy kosztowe opłat terminalowych, podlegają zatwierdzeniu przez Prezesa ULC na wniosek wyznaczonej instytucji zapewniającej służby żeglugi powietrznej. Po dokonaniu weryfikacji stawek jednostkowych opłat terminalowych przekazanych wraz z wnioskiem o ich zatwierdzenie pod kątem zgodności z przepisami prawa, w szczególności z rozporządzeniem wykonawczym Komisji nr 391/2013, Prezes ULC zatwierdza stawki jednostkowe opłat terminalowych w drodze decyzji administracyjnej. Jeżeli stawki jednostkowe opłat terminalowych są ustalone w sposób niezgodny z przepisami, Prezes ULC odmawia ich zatwierdzenia. W przypadku braku zatwierdzenia stawek jednostkowych opłat terminalowych do dnia 1 stycznia roku, w którym stawki te miały obowiązywać, Prezes ULC ustala stawki jednostkowe opłat terminalowych w oparciu o przedłożone przez instytucje zapewniające służby żeglugi powietrznej podstawy kosztowe oraz prognozy liczby jednostek usługowych. Po zatwierdzeniu stawki jednostkowe są publikowane w Dzienniku Urzędowym ULC.

Wysokość stawek jednostkowych opłat nawigacyjnych w Polsce
 

Wysokość stawek jednostkowych opłat nawigacyjnych w Polsce w 2015 r.
docplik do pobrania31 KB
Wysokość stawek jednostkowych opłat nawigacyjnych w Polsce w latach 2010-2014
docplik do pobrania41 KB

Wysokość stawek jednostkowych opłat nawigacyjnych w Polsce w 2009 r.
docplik do pobrania29 KB
Wysokość stawki jednostkowej opłat nawigacyjnych w Polsce w 2008 r. 
docplik do pobrania30.5 KB

Wysokość opłat nawigacyjnych w państwach EUROCONTROL 

Informacje na temat wysokości stawek opłat nawigacyjnych w państwach EUROCONTROL dostępne są pod adresem: http://www.eurocontrol.int/articles/information-circulars


Linki  

do strony CRCO: 

http://www.eurocontrol.int/articles/about-central-route-charges-office


do strony EUROCONTROL


źródło: ULC

Komentarze

Prześlij komentarz